การออกแบบและการจัดการเรียนรู้: สัปดาห์ที่5

บทที่๒
วิธีการสอนและเทคนิคและการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ
เทคนิคผึ้งแตกรัง

เทคนิคผึ้งแตกรังเป็นเทคนิคการสอนในรูปแบบการจัดกิจกรรมโดยยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ ซึ่ง

กอบวิทย์พิริยาวัฒน์ (http://www slideshare.net/teacherkobwit) ได้กำหนดขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ไว้

ดังนี้ 1) ครูเลือกเนื้อหา หน่วยการเรียนรู้ และจัดแบ่งเนื้อหาเป็นหน่วยย่อยๆ 2) ครูจัดศูนย์การเรียนรู้

เอาไว้ที่ต่างๆ 3) แบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่ม โดยให้คละเด็กเก่ง ปานกลาง อ่อน 4) แต่ละกลุ่มวางแผน

มอบหมายงานให้เพื่อสมาชิกรับผิดชอบในการศึกษาความรู้จากศูนย์การเรียนต่างๆ 5) ตัวแทนกลุ่มไป

ศึกษาความรู้จากฐานการเรียนรู้ที่ได้รับมอบหมาย 6) ตัวแทนกลุ่มที่ไปศึกษาความรู้จากฐานการเรียนรู้

ต่างๆ ร่วมกันจัดทำแผนผังความคิดเพื่อสรุปสาระสำคัญ 7) ตัวแทนกลุ่มกลับไปสู่กลุ่มเดิม และนำเอา

แผนผังความคิด สรุปสาระสำคัญมาอธิบายให้เพื่อนในกลุ่มฟัง 8) ให้แต่ละกลุ่มตั้งคำถามเกี่ยวกับ

สาระสำคัญความรู้จากฐานต่างๆ 10) กลุ่มนำคำถามเหล่านี้ซักถามเพื่อสมาชิกในกลุ่มเพื่อทบทวน

ความรู้ความเข้าใจ 11) กลุ่มนำคำถามเหล่านี้ไปให้กลุ่มอื่นหาคำตอบและเฉลย

จะเห็นได้ว่าเทคนิคผึ้งแตกรัง มีลักษณะการจัดกิจกรรม ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ( อาภรณ์ ใจ

เที่ยง. 2556 ) ในด้าน Active Learning ที่ผู้เรียนเป็นผู้กระทำด้วยตนเอง ผู้เรียนได้ใช้ประสาทสัมผัส

ต่าง ๆให้เกิดการเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างแท้จริง ด้าน Construct เป็นกิจกรรมที่ผู้เรียนได้ค้นพบ

สาระสำคัญหรือองค์การความรู้ใหม่ด้วยตนเองจากการรวมกลุ่มศึกษาด้าน Resource เป็นกิจกรรมที่

ผู้เรียนได้เรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆที่ครูผู้สอนจัดเตรียมให้ ด้าน Thinking เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริม

กระบวนการคิด ทั้งการคิดวิเคราะห์และสังเคราะห์เป็นแผนที่ความคิดได้ ด้าน Happiness เป็น

กิจกรรมที่ผู้เรียน ได้เรียนอย่างมีความสุข มีปฏิสัมพันธ์กัน ช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน ด้าน

Participation เป็นกิจกรรมที่ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการวางแผนกำหนดงาน วางเป้าหมายร่วมกัน และมี

โอกาสเลือกทำงานหรือศึกษาค้นคว้าในเรื่องที่ตรงกับความถนัดความสามารถ ความสนใจของตนเอง

ด้าน Individualization เป็นกิจกรรมที่ผู้สอนให้ความสำคัญแก่ผู้เรียนในความเป็นเบุคคล ผู้สอน

ยอมรับในความสามารถ ความคิดเห็น ความแตกต่างระหว่างบุคคล ผูสอนยอมรับในความสามารถ

ความคิดเห็น ความแตกต่างระหว่างบุคคลของผู้เรียน มุ่งให้ผู้เรียนได้พัฒนาตนเองให้เต็มศักยภาพ

ด้าน Good Habit เป็นกิจกรรมที่ผู้เรียนด้านพัฒนาคุณลักษณะนิสัยที่ดีงาม เช่นความรับผิดชอบ ความมี

น้ำใจ ความมีระเบียบวินัย มีนิสัยที่ดีในการท างานร่วมกับผู้อื่นได้ ลักษณะต่าง ๆ เหล่านี้เป็นลักษณะที่

สำคัญของเทคนิคผึ้งแตกรังที่เหมาะจะนำไปใช้ในกิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญใน

หน่วยการพูดในโอกาสต่าง ๆ

ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้

1. ครูเลือกเนื้อหา 1 หน่วยการเรียนรู้และจัดแบ่งเนื้อหาเป็นหน่วยย่อย ๆ

2. ครูจัดศูนย์การเรียนรู้เอาไว้ที่ต่าง ๆ

3. แบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่ม ๆ ละ 5-7 คน โดยให้คละเด็กเก่ง ปานกลาง อ่อน

4. แต่ละกลุ่มวางแผนมอบหมายให้เพื่อนสมาชิกรับผิดชอบในการศึกษาความรู้จากศูนย์การเรียนต่าง ๆ

5. ตัวแทนกลุ่มไปศึกษาความรู้จากฐานการเรียนรู้ที่ได้รับมอบหมาย

6. ตัวแทนกลุ่มที่ไปศึกษาความรู้จากศูนย์การเรียนต่าง ๆ ร่วมกันจัดทำแผนผังความคิดเพื่อสรุปสาระสำคัญ (Concept Mapping)

7. ตัวแทนกลุ่มกลับไปสู่กลุ่มเดิม และนำเอาแผนผังความคิดสรุปสาระสำคัญมาอธิบายให้เพื่อนในกลุ่มฟัง

8. ให้แต่ละกลุ่มตั้งคำถามเกี่ยวกับสาระสำคัญความรู้จากฐานต่าง ๆ กลุ่มละ 20 คำถาม

9. กลุ่มนำคำถามเหล่านี้ซักถามเพื่อนสมาชิกในกลุ่มเพื่อทบทวนความรู้ความเข้าใจ

10. กลุ่มนำคำถามเหล่านี้ไปให้กลุ่มอื่นหาคำตอบและเฉลย

2. เทคนิคโครงงาน

ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้

1. ครูกำหนดหน่วยการเรียนรู้ที่จะทำการสอนนักเรียน 1 หน่วยการเรียนรู้ เช่น อาชีพในชุมชน

2. ระดมความคิดนักเรียนถึงประเด็นหลัก ๆ ของเรื่องนั้น

3. แบ่งกลุ่มนักเรียนกลุ่มละ 5-7 คน ให้ศึกษารายละเอียดในแง่มุมต่าง ๆ ของประเด็นหลักกลุ่มละ 1 ประเด็น

4. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มวางแผนการศึกษาข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับเรื่องที่กลุ่มได้เลือก โดยจัดทำแผนผังความคิด โดยมีประเด็นหลักดังนี้

- คำถาม

- แหล่งข้อมูล

- วิธีการสืบค้นข้อมูล

- เครื่องมือรวบรวมข้อมูล

5. ให้นักเรียนนำแผนผังความคิดที่ใช้ในการวางแผนมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน

6. ครูให้ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมแผนผังความคิดการวางแผนการสืบค้นของนักเรียน

7. นักเรียนวางแผนกำหนดขั้นตอนการดำเนินงานในการสืบค้นข้อมูล

8. นักเรียนแต่ละกลุ่มดำเนินการตามแผนที่วางไว้

9. กลุ่มรวบรวมข้อมูลการสืบค้นจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ สรุปข้อมูลเพื่อตรวจสอบดูว่าได้คำตอบตามข้อคำถามที่ตั้งไว้ได้ครบหรือยัง

10. แต่ละกลุ่มสรุปผลการสืบค้นข้อมูล และจัดทำเอกสารรายงาน

11. กลุ่มเตรียมการเพื่อนำเสนอผลงานโดยจัดป้ายนิเทศ และจัดทำเอกสารสรุป

12. จัดกิจกรรมให้นักเรียนได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ผลงาน

13. แต่ละกลุ่มกำหนดคำถามเพื่อประเมินผลเกี่ยวกับสิ่งที่กลุ่มได้ไปสืบค้น

14. กลุ่มต่าง ๆ ตอบคำถามของกลุ่มอื่น ๆ เพื่อการประเมินผล

3. เทคนิคแรลลี่เพื่อการเรียนรู้ (Learning by Rally)

ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้

1. ครูเลือกเนื้อหาจากหลักสูตร 1 หน่วยการเรียนรู้

2. ครูจัดแบ่งเนื้อหาเป็นหน่วยย่อย ๆ เพื่อนำไปกำหนดเป็นกิจกรรมการเรียนรู้แต่ละจุดพักให้น้ำ

3. ครูสำรวยเส้นทางการ Rally และกำหนดจุดพักให้น้ำ

4. แบ่งกลุ่มนักเรียน 5 – 7 คน ประชุมชี้แจงการทำกิจกรรม Rally

5. นักเรียนแต่ละกลุ่มวางแผนแบ่งความรับผิดชอบให้สมาชิกกลุ่ม

6. ดำเนินการ Rally จักรยานไปสู่เป้าหมาย

7. ครูให้นักเรียนร่วมกันทำกิจกรรมสนุกสนานเพื่อผ่อนคลายความเหน็ดเหนื่อย

8. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปความรู้ที่ได้จากการทำกิจกรรมแต่ละจุดพักและซักซ้อมความเข้าใจให้กับสมาชิกในกลุ่ม

9. ครูเขียนข้อคำถามเพื่อวัดความรู้ของนักเรียนและนำคำถามเหล่านั้นไปแขวนไว้ที่ต้นไม้ 10. นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนมาจับคำถามจากต้นไม้กลุ่มละ 2 คำถาม

11. กลุ่มร่วมกันตอบคำถามที่กลุ่มได้รับไป

12. แต่ละกลุ่มนำเสนอคำถามต่อกลุ่มใหญ่

13. Rally จักรยานกลับเมือง

หวังว่า 3 เทคนิคที่กล่าวไปแล้วนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อเหล่าคุณครูผู้มีความรักและหวังดีต่อลูกศิษย์ทั้งหลาย สามารถนำไปปรับ ประยุกต์ใช้ได้ตามความเหมาะสม…แล้วมาติดตามกันต่อในตอนต่อไป

ขอบคุณข้อมูลจาก http://www.slideshare.net/

เทคนิคผึ้งแตกรังเป็นเทคนิคการสอนในรูปแบบการจัดกิจกรรมโดยยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ ซึ่งกอบวิทย์ พิริยาวัฒน์ ได้กำหนดขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ไว้ 11 ขั้นตอน
1.อาจารย์เลือกเนื้อหาในบทที่2วิธีการสอนและเทคนิคการจัดการรเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญและจัดแบ่งเนื้อหาเป็นย่อยๆ จำนวน 7 หน่วย
1.1วิธีการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ